"Połączone komisje zarekomendowały trzydzieści kilka poprawek, w tym bardzo dużą grupę poprawek, które są zgodne z wnioskami Państwowej Komisji Wyborczej, żeby ułatwić, usprawnić, uczytelnić procedurę głosowania i wyboru członków Krajowej Rady Sądownictwa" - powiedział PAP przewodniczący senackiej Komisji Ustawodawczej Krzysztof Kwiatkowski (KO).

Rządowa nowelizacja ustawy o KRS, którą Sejm przyjął 12 kwietnia, zakłada, że 15 sędziów-członków KRS ma być wybieranych w wyborach bezpośrednich i w głosowaniu tajnym przez wszystkich sędziów w Polsce, a nie - jak jest po zmianie przepisów z grudnia 2017 r. - przez Sejm. Po wyborze nowych członków KRS obecni sędziowie-członkowie mieliby stracić mandaty.

W ten sposób KRS - w zamierzeniu Ministerstwa Sprawiedliwości - ma stać się niezależna od władzy ustawodawczej, a ustawa w tej sprawie być jedną z fundamentalnych zmian przywracających w Polsce praworządność.

Zgodnie z nowelą, nad wyborem sędziów-członków KRS ma czuwać PKW, która będzie odpowiedzialna za organizowanie wyborów, m.in. za weryfikację zgłoszeń czy drukowanie kart głosowania. W KRS mają być reprezentowani sędziowie wszystkich szczebli. Wybierani będą: jeden sędzia Sądu Najwyższego, dwóch sędziów sądów apelacyjnych, trzech sędziów sądów okręgowych, sześciu sędziów sądów rejonowych, jeden sędzia sądu wojskowego, jeden sędzia NSA oraz jeden sędzia wojewódzkiego sądu administracyjnego.

Wśród merytorycznych poprawek, za którymi opowiedziały się senackie komisje, jest taka, która ustanawia procedurę obsadzenia zwolnionego przez danego sędziego miejsca w KRS (np. wskutek zrzeczenia się z powodu choroby) przez tego sędziego, który w wyborach otrzymał kolejno największą liczbę głosów. "Ta poprawka wprowadza automatyczne objęcie wygaszonego mandatu członka KRS-u, żeby nie uruchamiać całej procedury wyborczej, tylko powołać kolejną osobę według otrzymanych głosów" - wyjaśnił Kwiatkowski.

Obie komisje nie zmieniły przepisu, że prawo do kandydowania na członka KRS nie będzie przysługiwać sędziom (tzw. neo-sędziom), którzy nimi zostali po zmianie przepisów dotyczących KRS w 2017 r. Pytani przez PAP o tę sprawę senatorowie zaznaczyli, że w środę podczas plenarnego posiedzenia Senatu, gdy będzie procedowana ustawa o KRS, senatorowie wciąż będą mogli zgłaszać poprawki do ustawy.

Kwestia wyeliminowania biernego prawa wyborczego wobec tych sędziów, którzy zostali powołani po zmianach dotyczących KRS z grudnia 2017 r., jest - jak ocenił to szef MS Adam Bodnar, który potwierdził w poniedziałek w TVN24, że w sprawie noweli toczą się jego rozmowy z Kancelarią Prezydenta - "najważniejszym punktem sporu" z prezydentem Andrzej Dudą.

"Kwestia jest taka, czy jeśli ktoś dostał nominację od neo-KRS i ma ten status - mówiąc popularnie - neo-sędziego, to czy on powinien uczestniczyć w powstawaniu tej odnowionej KRS. Prezydent mówi, że nie można różnicować w żaden sposób sędziów. Ja w projekcie mówię, że jeśli mamy odnowić ten organ, to musimy na czymś się oprzeć" - powiedział Bodnar.

Wskazał też, że prace w Senacie nad nowelizacją ustawy o KRS to jest "ostatni etap, kiedy można jeszcze coś z panem prezydentem skonsultować i nie narazić się na ryzyko weta, bo Senat mógłby się nad tym (ewentualnymi poprawkami do ustawy - PAP) zastanowić".

Prezydent Andrzej Duda w ostatnich tygodniach krytycznie oceniał zaproponowane przez MS zmiany przepisów. Zapowiedział też, że ustawa o KRS nie zyska jego akceptacji m.in. dlatego, że różnicuje tzw. starych sędziów od tych z rekomendacji obecnej KRS. "Sędziowie otrzymali nominację od prezydenta RP, złożyli ślubowania i wszyscy mają równy status" - stwierdził w "DGP" Duda. Dodał też, że może dyskutować o zmianach w prawie, pod warunkiem, że rząd, w szczególności minister sprawiedliwości, będą przestrzegać prawa.

Nowelizacja ustawy o KRS zakłada także utworzenie Rady Społecznej przy KRS, w skład której mają wchodzić przedstawiciele innych zawodów prawniczych oraz organizacji pozarządowych. (PAP)

nno/ par/